I
Միջձմեռային գարունն իր ուրույն եղանակն է,
Տևական, թեև խոնավ` իրիկնամուտին,
Կախված` ժամանակի մեջ, բևեռի և արևադարձի միջև:
Երբ կարճ օրն ամենապայծառն է, եղյամով ու կրակով,
Կարճատև արևը բոցավառում է սառույցը, լճակի և առուների վրա,
Անհողմ սառնամանիքում որը սրտի տապն է,
Ջրային հայելու մեջ անդրադարձնելով
Մի ցոլք, որ կուրություն է վաղ հետմիջօրեին:
Շողքն՝ ավելի բուռն, քան վառվող ոստը, կրակարանը,
Խառնում է համրացած ոգին. ոչ մի հողմ, միայն հոգեգալստյան կրակը
Տարվա մթին ժամանակի մեջ: Հալոցքի և սառեցման միջև
Դողում է հոգու հյութը: Չկա հողի հոտ,
Կամ կենդանի շնչի: Սա է գարունը,
Բայց ոչ ժամանակի հետ համաձայնեցված: Արդ դալար թփուտը
Մի ժամով սպիտակել է վաղանցիկ ծաղկունքից
Ձյան, ծաղկունք որն ավելի հանկարծական է,
Քան ամռան ծաղկունքը. ոչ բողբոջում, ոչ թառամում,
Պտղաբերության օրենքներից դուրս:
Որտե՞ղ է ամառը, աներևակայելի
Զրոյական ամառը:
Եթե դու գայիր այս ճանապարհով,
Ընտրելով ամենահավանական արահետը,
Ճամփա ընկնելով ամենահավանական վայրից,
Եթե գայիր ալոճենու ժամանակին, կտեսնեիր, որ թփերը
Սպիտակ են նորից, մայիսին, ցանկագրգիռ մի քաղցրությամբ:
Նույնը կլիներ ճամփորդության վերջում.
Եթե գիշերով գայիր, ինչպես կոտրված մի արքա,
Եթե ցերեկով գայիր՝ չիմանալով գալուդ նպատակը,
Նույնը կլիներ, եթե թողնեիր կոշտ ճանապարհը,
Թեքվեիր խոզանոցից դեպի մռայլ ճակատը տան
Եվ տապանաքարը: Այն, ինչի համար կարծում էիր եկել ես՝
Ընդամենը խեցի է, իմաստի կեղև,
Որից նպատակը պոռթկում է միայն իրագործվելիս,
Եթե պոռթկում է ընդհանրապես: Կամ դու նպատակ չունեիր,
Կամ նպատակը վեր էր քո սպասածից
Եվ փոխվում է իարագործվելիս: Ուրիշ վայրեր էլ կան,
Որոնք նույնպես աշխարհի ծայրն են, մի քանիսը` ծովի երախում,
Կամ մութ լճի վրա, անապատում, կամ քաղաքում -
Բայց սա է ամենամոտը՝ տարածության և ժամանակի մեջ,
Հիմա և Անգլիայում:
Եթե դու գայիր այս ճանապարհով
Ընտրելով ցանկացած ուղի, ճամփա ընկնելով ցանկացած վայրից,
Ցանկացած ժամանակ և ցանկացած եղանակին,
Միշտ նույնը կլիներ. դու ստիպված կհետաձգեիր
Զգացում և հասկացություն: Դու չես եկել հաստատելու,
Սովորելու, հետաքրքասիրություն բավարարելու,
Կամ հաշվետվություն ներկայացնելու: Դու եկել ես ծնկի իջնելու
Մի վայրում, որտեղ աղոթքն ընդունելի է: Իսկ աղոթքն ավելին է,
Քան բառերի շարքը, գիտակցական զբաղմունքը
Աղոթող մտքի, կամ աղոթող ձայնի հնչյունները:
Եվ այն, ինչ մեռյալներն անզոր էին ասելու կենած օրոք,
Կասեն քեզ հիմա, երբ մահացած են. մեռյալների հաղորդակցությունը
Կրակի լեզվակներ է՝ ողջերի բառամթերքից անդին:
Այստեղ, անժամանակյա պահի տրամախաչումը
Անգլիան է և ոչ մի տեղ: Երբեք և միշտ:
II
Մոխիր ծերունու թևքին պատռված`
Այս մնաց միայն վարդերից վառված:
Գորշ օդում կախված փոշին երկնի տակ
Կասի` շենքն այստեղ դարձավ փլատակ:
Փոշին, որ շնչում ենք մենք անաղմուկ,
Տան պատ էր, պանել, խոհանոցի մուկ:
Հուսահատության և հույսի մահը`
Սա է օդի մահվան պահը:
Անծիր ջրհեղեղ ու երաշտ է խոր
Աչքերի վրա, բերանում տոչոր:
Մեռած ջուրը և ավազը մեռած
Հասնում են մինչև բազուկները բաց:
Ասում է հողը ցամաք ու դատարկ`
Ունայն է տքնանքն այս արևի տակ.
Անխինդ ծիծաղը մարում է հեռվում:
Հողը այսպես է մեռնում:
Կրակն ու ջուրը ծածկում են մեկտեղ
Քաղաք, մոլախոտ և արոտատեղ:
Կրակն ու ջուրը ծաղրում են կրկին
Զոհաբերությունը, որ չընդունեցինք:
Կրակն ու ջուրը կքանդեն մի օր
Մոռացված ավեր հիմքերը բոլոր
Երգչադասերի, սրբավայրերի:
Ահա մահը կրակի և ջրի:
Այն անորոշ ժամին, երբ դեռ չկար ծեգ,
Անծայրածիր ու խուլ ցայգի ավարտին,
Եվ անվերջի պարբերական վերջի մոտ,
Երբ առկայծող լեզվով այն սև աղավնին
Գնաց բույնն իր՝ հորիզոնից էլ այն կողմ,
Մինչ այս մեռած տերևները փողոցում
Չխկչխկացին, ու էլ ուրիշ ձայն չկար,
Թաղամասում, որտեղ ծուխն էր բարձրանում,
Տեսա մեկին, որը դեպ ինձ շտապեց,
Ինչպես քամուց քշված տերև մետաղյա,
Նախքան այստեղ ծեգի քամին կմեղմեր:
Երբ նայեցի նրա դեմքին գետնահակ
Զննողական մի հայացքով, որով մենք
Աղջամուղջին անծանոթին ենք նայում,
Ճանաչեցի հանկարծ մեռած մի վարպետ՝
Այնքան ծանոթ ու համարյա մոռացված,
Եվ մի՛ հոգի, և անհամա՛ր, իսկ դեմքին
Աչքեր տեսա ուրվականի մի ծանոթ,
Բայց մտերմիկ և լիովին անճանաչ:
Ստանձնելով կրկնակի դեր, գոչեցի
Եվ լսեցի ձայնը. «Ինչպե՞ս, դո՞ւ, այստե՞ղ»:
«Այստեղ» չէինք: Առաջվանն էի ես դեռ,
Սակայն վստահ, որ մեկ ուրիշն եմ նաև...
Դեմքը կերպ էր առնում, սակայն բառերը
Ետ բերեցին ճանաչումը նախորդած:
Եվ արդ, հլու և հնազանդ նույն քամուն,
Փոխըմբռնման համար օտար իրարու,
Բայց դաշնաձայն՝ տրամախաչվող այս ժամին,
Ոչ մի վայրում, ուր չիք «առաջ» և «հետո»,
Մենք քայլեցինք մայթով, ու ես ասացի.
«Այնքան հեշտ է իմ զգացած զարմանքը,
Բայց այդ «հեշտը» զարմանքից է: Արդ, խոսեք,
Ես կարող եմ չհասկանալ, չհիշել»:
Եվ նա. «Ներքին պահանջ չունեմ կրկնելու
Իմ տեսությունն ու միտքը, որ մոռացաք:
Նրանք իրենց գործն արեցին, չհիշենք:
Այդպես էլ դու, աղոթիր, որ քեզ ներեն,
Ինչպես ես եմ քեզնից խնդրում թողություն:
Անցած տարվա պտուղն արդեն կերված է,
Կուշտ գազանը դատարկ դույլին է խփում:
Անցած տարվա բառը անցած լեզվինն է,
Հաջորդ տարվանն սպասում է նոր ձայնի:
Սակայն քանզի ճամփին չկա խոչընդոտ
Ոգու համար անհանգիստ ու թափառիկ՝
Երկու նման աշխարհների արանքում,
Ես գտնում եմ բառեր, որ չեմ մտածել,
Փողոցներում, ուր չեմ ձգտել հետ դառնալ,
Երբ մարմինս թողի ափում հեռավոր:
Զի լեզուն էր, որ անդադար մեզ դրդեց
Մաքրագործել ցեղի բարբառն ու մղեց
Մտքին նայել դեպի առաջ ու դեպ հետ,
Թույլ տուր մեկնել շնորհները ծերության՝
Թագ դնելու աշխատանքին քո կյանքի:
Նախ՝ մարմրող զգացման պաղ շփումը
Առանց դյութման՝ ոչ թե խոստում ավետող,
Այլ անարև պտուղ դառն ու անալի,
Երբ զատվում են դանդաղ մարմինն ու հոգին:
Երկրորդ՝ ցասման գիտակցական թուլությունն
Հիմարության հանդեպ, նաև տանջանքը
Լոկ անիմաստ և անպատեհ ծիծաղի:
Եվ վերջինը՝ վավերացման ցավն այրող,
Որ գալիս է քո անցյալի փաստերից.
Ուշ ճանաչված շարժառիթի ամոթը,
Գիտակցումը վնասակար արարքի,
Որ նախկինում արժանիք ես դու կարծել:
Հետո՝ խայթոց հիմարների, պատվի բիծ:
Եվ սխալից դեպի սխալ խոնջ հոգին
Ընթանում է, եթե չկա զտող հուր,
Որտեղ պիտի չափ պահպանես, հանց պարող»;
Լուսանում էր: Այլակերպված փողոցում
Նա ինձ թողեց տարօրինակ ողջերթով
Եվ չքացավ շչակների ձայնի հետ:
III
Երեք պայման կա, որոնք հաճախ նման են իրար,
Բայց և լիովին տարբեր են, ծաղկելով միևնույն թփի վրա.
Կապվածությունը եսին, իրերին և անձանց, խորթացումը
Եսից, իրերից, անձերից. և նրանց միջև ապրելը,
անտարբերություն,
Որ նման է մյուսներին, ինչպես մահն է կյանքին նման,
Քանի որ երկու կյանքերի միջև է. անփթիթ՝ կենդանի և մեռած
Եղինջի արանքում: Սա է օգուտը հիշողության՝
Հանուն ազատագրման - ոչ թե սիրո նվազում, այլ ընդարձակում՝
Ցանկությունից անդին, հետևաբար՝ ազատագրում
Ինչ պես ապա գա յից, այն պես էլ անց յա լից: Ու րեմն, սերն առ եր կիր
Սկս վում է որ պես կապ վա ծու թյուն մեր գոր ծողության բնա գա վա ռին
Եվ հասկանում, որ այդ գոր ծողությունն ի վեր ջո անն շան է,
Բայց եր բեք անտարբեր: Պատ մու թյու նը կա րող է ստր կու թյուն լի նել,
Պատ մու թյու նը կա րող է լի նել ազա տու թյուն: Տեսեք, չքա նում են
Դեմ քերն ու դեպքե րը, «ես«-ի հետ, որ հնարավորինս սի րեց նրանց,
Չքանում են՝ վերածնվելու, կերպափոխվելու մեկ այլ կաղապարի մեջ:
Մեղքը Պարտադիր է, բայց
Ամեն ինչ բարվոք պետք է լինի,
Ամեն ընթացք բարվոք պետք է լինի:
Եթե խորհեմ, նորից, այս վայրի մասին,
Եվ մարդկանց մասին, ոչ այնքան գովելի,
Ոչ անմիջական ազգակցի,
Այլ ինչ-որ հանճարի,
Համասփյուռ հանճարի,
Միացյալ՝ պայքարում, որ բաժանեց նրանց.
Եթե խորհեմ արքայի մասին գիշերամուտին,
Երեք (կամ ավելի) մարդու մասին՝ կառափնարանում,
Եվ մի քանիսի մասին, որ մեռան մոռացված
Այլ վայրերում, այստեղ և դրսում,
Եվ մեկի մասին, որը մեռավ խաղաղ ու կույր,
Ինչո՞ւ այդժամ փառաբանենք
Այս մեռյալներին առավել, քան մեռնողներին:
Սա զանգը հետ ղողանջել չէ,
Ոչ էլ թովչական խոսք է սա՝
Կոչելու տեսիլը Վարդի:
Չենք կարող վերածնել հին խառնախմբերը,
Վերականգնել հին ծրագրերը
Կամ հետևել նախնադարյան թմբուկին:
Այս մարդիկ, և նրանք, ովքեր ընդդիմացան նրանց,
Եվ նրանք, ովքեր իրենք ընդդիմացան,
Ընդունում են լռության սահմանադրությունը՝
Խմբված եզակի կուսակցության մեջ:
Այն, ինչ ժառանգում ենք բախտավորներից,
Պարտվածներից ենք վերցրել.
Այն, ինչ ունեին մեզ կտակելու - խորհրդանշան.
Մահվան մեջ կատարելագործված մի խորհրդանշան:
Եվ ամեն ինչ բարվոք պետք է լինի
Ամեն ընթացք բարվոք պետք է լինի
Շարժառիթի մաքրագործությամբ
Մեր աղերսանքի խորքում:
IV
Օդն է ճեղքում գահավիժող աղավնին,
Կարմիր ահի բոց թափելով իր վերքից,
Լեզվակները ազդարարում են մարմնին
Ազատումը մեր ախտերից ու մեղքից.
Միակ հույսը, կամ որ նույնն է՝ ցավը հին,
Սա է՝ հրի, կամ էլ հրի ընտրություն.
Հրից հրի միջոցով կա փրկություն:
Ո՞վ է այդժամ տառապանքը ստեղծել:
Սերը: Սերն է այն Անունը անշշունջ
Ձեռքերի տակ, որոնք շապիկ են գործել,
Դժվարակիր այն շապիկը բոցաշունչ,
Որ մարդկային անզորությունն է փորձել:
Մենք պարզապես շունչ ենք քաշում ապրելով՝
Կա՛մ կրակից, կա՛մ կրակից պարպվելով:
V
Այն, ինչ սկիզբ ենք կոչում, հաճախ վերջն է,
Իսկ վերջացնել՝ նշանակում է սկսել:
Վերջն այն վայրն է, որտեղից սկսում ենք: Ամեն ճիշտ դարձված,
Ամեն ճիշտ նախադասություն (որտեղ ամեն բառ իր տեղում է,
Իր հաստատ տեղում, որպես հիմք հաջորդին.
Բառը՝ ո՛չ երկչոտ, ո՛չ ցուցամոլական,
Դյուրին շփում հնի և նորի,
Հասարակ բառը՝ ճշգրիտ, առանց գռեհկության,
Գրքային բառն՝ ստույգ, բայց ոչ մանրախնդիր -
Կատարելապես ներդաշնակ ինչպես պարը)
Վերջ է և սկիզբ: Ամեն բանաստեղծություն
Մի տապանագիր է: Ամեն գործողություն
Քայլ է դեպի կառափնակոճղ, դեպի խարույկ, ծովի կոկորդն ի վար,
Կամ դեպի քարն անընթեռնելի. այստեղից ենք սկսում:
Մենք մեռնում ենք մեռնողների հետ.
Տեսեք, նրանք հեռանում են, և մենք գնում ենք նրանց հետ:
Մենք ծնվում ենք մեռյալների հետ.
Տեսեք, նրանք վերադառնում են և մեզ բերում իրենց հետ:
Վարդի ակնթարթը և կարմրածառի ակնթարթը
Նույն տևողությունն ունեն: Պատմություն չունեցող ժողովուրդը
Չի փրկվում ժամանակից, քանզի պատմությունը նախշ է
Անժամանակյա ակնթարթների: Արդ, մինչ մեռնում է լույսը
Ձմռան հետմիջօրեին, մեկուսի մատուռում
Պատմությունը «հիմա»-ն է և Անգլիան:
Այս Սիրո ձգողությամբ և ձայնով այս Կանչի
Մենք միշտ կշարունակենք հետազոտել,
Եվ նպատակը մեր հետազոտության
Կլինի՝ ժամանել այնտեղ, որտեղից սկսել ենք
Եվ ճանաչել վայրն առաջին անգամ:
Անճանաչված, անհիշված դռան միջով,
Երբ երկրի վրա մնացած վերջին գյուտը
Այն է, ինչ սկիզբն է եղել.
Ակունքի մոտ ամենաերկար գետի՝
Թաքուն ջրվեժի ձայնը,
Երեխաները խնձորենու վրա,
Որոնց չեն ճանաչում, քանզի չեն փնտրել,
Սակայն լսել են, հեռվից, ծովի երկու
Ալիքների միջև ծպտված անդորրում:
Հավետ, այստեղ, հիմա և միշտ -
Կատարյալ պարզության մի պայման
(Որն ամեն ինչից բնավ էժան չէ)
Եվ ամեն ինչ բարվոք պետք է լինի
Ամեն ընթացք բարվոք պետք է լինի
Երբ հետ ծալվեն կրակի լեզվակները
Դեպի կրակի հանգույցը թագակիր
Եվ միաձուլվեն կրակն ու վարդը:
թարգմանությունը՝ Սամվել Մկրտչյանի
կարդա նաև՝ Չորս Կվարտետ-ից
