մատիտով ընդգծված տողեր ժամանակի գետը վեպից
*
Ազգերը նույնպես դերակատարներ են: Այն շարունակական ներկայացման, որ բեմադրում է կյանքը, և որի բոլոր բեմականացումները բարեխղճորեն արձանագրում է պատմությունը:
*
Իսկ խորքում՝ այնտեղ, ուր կամքիս ձեռքը չի հասնում (ինչպես շուրթերիս, որպիսի քաղաքավարիությամբ պատասխանեմ նրա ողջույնին, ում երեսը չէի ուզենա տեսնել),
եռում է արհամարհանքը: Լավայի պես նորից ելք գտած արհամարհանքը՝ Արարչի ձախորդ ստեղծագործության հանդեպ: Կեղտաջրի փոսի՝ պատմություն կոչվածի հանդեպ, որտեղ ստահակները մեծ ձկներ են որսում: Էլ ավելի հոտած փոսի՝ ներկայի հանդեպ: Դե իսկ ապագայի մասին խոսալու հարկ անգամ չկա, եթե ներինները մարդկային կերպարանքով ճիվաղներն են՝ զանազան նախագահներն ու կառավարությունները: Ըստ էության, ես Արարչի դեմ ոչինչ չունեմ. նրա մտադրությունները երևի ամենաբարին էին, վարակված էր ձեռքի տակ եղած նյութը, որ մանրէազտիչ քննության չէր ենթարկվել, և հիմա նա ամոթից երես չունի երևալու իր իսկ պատկերով (և արդյո՞ք իր իսկ պատկերով) ստեղծած թշվառներին:
*
ժամանակը վարակված է վտանգավոր մի ախտով: Ինչ-որ բան, ինչ-որ հարուցիչ ախտահարել է Արարչի թերևս գլխավոր ստեղծագործությունը, որովհետև երևի նկատել եք ինչպես էլ նա հոսի, վերընթաց, թե գահավեժ (ավելի հաճախ , իհարկե, վերընթաց), ինչ նորություններ էլ մեր գլխին կամ ոտքերիս տակ թափի, կայուն, անփոփոխ մի բան, հնից, վաղեմի ժամանակներից եկող մի բան անբաժան է նրանից: Այստեղ ոմանք դրա հոտն են առնում ու քթները բռնում, բայց դա փրկություն չէ, ավելի արմատական, վճռական միջամտություն է պետք:
*
Չգիտեի, ով էր ավելի շատ այն հրահրում. մեր միամիտնե՞րը, որ դեռ չեն ճանաչել դիմակավորված աշխարհը, թե՞ դիմակահանդեսի կազմակերպիչները, բայց ըստ էության դա միևնույն բանն էր: Որ աշխարհը սրիտիս փուշն է՝ երկու կարծիք չի կարող լինել: Կարելի է չսիրել քաղաքը, որտեղ քեզ վիճակվել է ապրել, նույնիսկ տունդ, որովհետև մինչև վերջին շունչդ էլ տեսականորեն հնարավոր է, որ այլ տեղ մեկնես, տունդ փոխես, բայց աշխարհը, որին գամված ես ինչպես խաչին, միմիայն նզովքի է արժանի: Իհարկե, նաև արհամարհանքի, բայց վկա ինքը՝ աշխարհը, երբեմն այդ փրկարար դիմակը վրայիցդ ընկնում է:
*
...համոզելը հեշտ է, համոզվելը դժվար, իսկ եթե իրար հետ լեզու չգտնող համոզողն ու չահամոզվողը նույն մարդն են, հետևանքը շատ խորը կսկիծն է լինում:
*
Հնճարներն ու մեծ սրիկաներն են անկախ իրենց կամքից սնմահանում, մենք սպրում ենք այնքան (հավելյալ մեր երկրային կյանքին), որքան մեզ հիշում են, և այնքան լիարյուն, որքան լավ են մեզ ճանաչել:
*
Նա ընդամենը մի բան էր շփոթում. նրա ապրելը չմեռնելն էր եղել, իսկ ապրելու և չմեռնելու միջև տարբերություն կա՝ ինչպես մեկնարկային, այնպես էլ վերջնագծի, բայց նախ և առաջ՝ բովանդակության:
*
Գերզմանատները սովորաբար խաղաղ վայր են. մարել են կրքերը, ատելությունն ու թշնամանքը, իսկ թախիծը՝ կյանքի ուշացած թախիծը, օրոր է երգում: Ստամբուլը, գերեզմանոց լինելով հանդրեձ, չմարող կրքերի՝ ատելության ու թշնամանքի խառնարան է: Նույնիսկ գերեզմանատնային հանգիստ չկա, այստեղ, ընդհակառակը, գերեզմանափորների դժոխային խարախճանք է:
*
...երանի՜ ձեզ. որպեսզի իմանաք՝ ժամանակի գետն ինչ բան է, այստեղ պիտի գաք, թեև այստեղ, պիտի ընդունեմ, ձեր ասած հոտը սիրում են, ուղղակի պաշտում, մենք ենք, որ դեռ չեն ընտելացել ողջակիզումին. այսպիսի խարույկներ, որոնց մեջ են ամեն Աստծո օր նետվում պատմությունը, ճշմարտությունն ու խիզճը, աշխարհը դեռ չի տեսել. այնպես որ, ձեզ այդ ողջակիզման խարույկի հոտի չնչին մասն է հասնում, այնքանը, ինչքանը վրիպել է անբարոյականությունը նեկտարի պես ծծող որկորներից:
*
Չենք ուզում անձնազահությունից խոսել (չտխրեցնլու համար և չխրտնեցնելու), բայց սեր (քանի որ սիրո մասին խոսք գնաց) և համակեցություն հնարավոր է այնտեղ, որտեղ թագավորում է մայրական բնազդը կամ դրա նման անանձնասեր մի բան: Ինչպես էլ որ ծագած լինի կյանքը մեր մոլորակի վրա, ինչպես էլ զարգացած, որքան էլ կարևոր լինեն ինքնապահպանման, սեռական և այլևայլ բնազդներ, գագաթը մայրական բնազդն է, առանց որի մի օրում կդադարեր սերնդափոխությունը, և Աստծո արարչությունը ջուրը կընկներ...
*
Բոլորս ենք օդեղեն ամրոցներ կառուցում, մեզ տեսնում սեփական գլխից բարձր թռած, բայց դա մեզ տրված հեքիաթն է, փոխհատուցումը կյանքի, իսկ եթե օդեղեն ամրոցներդ նյութականանում են որպես հաց ու ջուր, որպես ոտքի տակի հող, դա սոսկ փախուստ է սեփական ստվերից, ետ չնայելու մանկամտություն, որովհետև վաղ թե ուշ ծնկներդ ծալվելու են, և վերջին շնչում ճզմվող ստվերիդ տնքոցն ես լսելու:
*
... մահն ինչ է, հիմա, Սուրբ Փրկչում փափուկ անկողին մտած, հասկանում էր: Փրկության դուռ էր: Խուլ պատի մեջ բաց մանցած դուռ: Ընդ որում, աչքը՝ ճամփիդ: Որովհետև կյանքն իր բոլոր գաղտնքները արդեն բացել է: Վերջինն էր մնացել՝ դա էլ բացեց: Ցույց տվեց, որ հաղթանակի բերկրանքի պես բան էլ կա: Իհարկե, սոսկ ցույց տալու համար, սոսկ ասելու համար՝ ահա՛, այսպսի բան էլ կար, որ դու՝ թշվառդ, չճանաչեցիր: Գոնե իմացիր, ինչ չես ճանաչել: Իսկ հիմա, երբ կյանքի վերջին գաղտնիքն էլ իմացար փասա-փուսետ քաշիր: Կոպիտ է ասված, բայց ճիշտ: Հավատա, անիմաստ է կյանք կոչվածի միջով քարշ գալ ևս մեկ տարի, ևս մեկ ամիս, թեկուզ մեկ օր: Ճանապարհ ընկիր: Ինչքան շուտ, այնքան լավ... Այսպիսի որոշումը մարդու գլխում չի ծնվում: Աստծո՝ մեզ հաղորդած շունչն է այսպես մտածում և վերջին խորը հոգոցով լքում մեր անբախտ մարմինը, և շնորհակալություն, եթե դա պատահաբար է անում քեզ համար աննկատ, երբ դու, քո կարծիքով, պառկել էիր քնելու:
...համոզելը հեշտ է, համոզվելը դժվար, իսկ եթե իրար հետ լեզու չգտնող համոզողն ու չահամոզվողը նույն մարդն են, հետևանքը շատ խորը կսկիծն է լինում:
*
Հնճարներն ու մեծ սրիկաներն են անկախ իրենց կամքից սնմահանում, մենք սպրում ենք այնքան (հավելյալ մեր երկրային կյանքին), որքան մեզ հիշում են, և այնքան լիարյուն, որքան լավ են մեզ ճանաչել:
*
Նա ընդամենը մի բան էր շփոթում. նրա ապրելը չմեռնելն էր եղել, իսկ ապրելու և չմեռնելու միջև տարբերություն կա՝ ինչպես մեկնարկային, այնպես էլ վերջնագծի, բայց նախ և առաջ՝ բովանդակության:
*
Գերզմանատները սովորաբար խաղաղ վայր են. մարել են կրքերը, ատելությունն ու թշնամանքը, իսկ թախիծը՝ կյանքի ուշացած թախիծը, օրոր է երգում: Ստամբուլը, գերեզմանոց լինելով հանդրեձ, չմարող կրքերի՝ ատելության ու թշնամանքի խառնարան է: Նույնիսկ գերեզմանատնային հանգիստ չկա, այստեղ, ընդհակառակը, գերեզմանափորների դժոխային խարախճանք է:
*
...երանի՜ ձեզ. որպեսզի իմանաք՝ ժամանակի գետն ինչ բան է, այստեղ պիտի գաք, թեև այստեղ, պիտի ընդունեմ, ձեր ասած հոտը սիրում են, ուղղակի պաշտում, մենք ենք, որ դեռ չեն ընտելացել ողջակիզումին. այսպիսի խարույկներ, որոնց մեջ են ամեն Աստծո օր նետվում պատմությունը, ճշմարտությունն ու խիզճը, աշխարհը դեռ չի տեսել. այնպես որ, ձեզ այդ ողջակիզման խարույկի հոտի չնչին մասն է հասնում, այնքանը, ինչքանը վրիպել է անբարոյականությունը նեկտարի պես ծծող որկորներից:
*
Չենք ուզում անձնազահությունից խոսել (չտխրեցնլու համար և չխրտնեցնելու), բայց սեր (քանի որ սիրո մասին խոսք գնաց) և համակեցություն հնարավոր է այնտեղ, որտեղ թագավորում է մայրական բնազդը կամ դրա նման անանձնասեր մի բան: Ինչպես էլ որ ծագած լինի կյանքը մեր մոլորակի վրա, ինչպես էլ զարգացած, որքան էլ կարևոր լինեն ինքնապահպանման, սեռական և այլևայլ բնազդներ, գագաթը մայրական բնազդն է, առանց որի մի օրում կդադարեր սերնդափոխությունը, և Աստծո արարչությունը ջուրը կընկներ...
*
Բոլորս ենք օդեղեն ամրոցներ կառուցում, մեզ տեսնում սեփական գլխից բարձր թռած, բայց դա մեզ տրված հեքիաթն է, փոխհատուցումը կյանքի, իսկ եթե օդեղեն ամրոցներդ նյութականանում են որպես հաց ու ջուր, որպես ոտքի տակի հող, դա սոսկ փախուստ է սեփական ստվերից, ետ չնայելու մանկամտություն, որովհետև վաղ թե ուշ ծնկներդ ծալվելու են, և վերջին շնչում ճզմվող ստվերիդ տնքոցն ես լսելու:
*
... մահն ինչ է, հիմա, Սուրբ Փրկչում փափուկ անկողին մտած, հասկանում էր: Փրկության դուռ էր: Խուլ պատի մեջ բաց մանցած դուռ: Ընդ որում, աչքը՝ ճամփիդ: Որովհետև կյանքն իր բոլոր գաղտնքները արդեն բացել է: Վերջինն էր մնացել՝ դա էլ բացեց: Ցույց տվեց, որ հաղթանակի բերկրանքի պես բան էլ կա: Իհարկե, սոսկ ցույց տալու համար, սոսկ ասելու համար՝ ահա՛, այսպսի բան էլ կար, որ դու՝ թշվառդ, չճանաչեցիր: Գոնե իմացիր, ինչ չես ճանաչել: Իսկ հիմա, երբ կյանքի վերջին գաղտնիքն էլ իմացար փասա-փուսետ քաշիր: Կոպիտ է ասված, բայց ճիշտ: Հավատա, անիմաստ է կյանք կոչվածի միջով քարշ գալ ևս մեկ տարի, ևս մեկ ամիս, թեկուզ մեկ օր: Ճանապարհ ընկիր: Ինչքան շուտ, այնքան լավ... Այսպիսի որոշումը մարդու գլխում չի ծնվում: Աստծո՝ մեզ հաղորդած շունչն է այսպես մտածում և վերջին խորը հոգոցով լքում մեր անբախտ մարմինը, և շնորհակալություն, եթե դա պատահաբար է անում քեզ համար աննկատ, երբ դու, քո կարծիքով, պառկել էիր քնելու:
Комментариев нет:
Отправить комментарий