***
Դու կլինես միակը,
ով գեղեցիկ է
ու սիրում է ինձ…
Ու կարոտից ցնցվող սեղանին
հենված մարմինն իմ
կհիշի տապը ձեռքերիդ
ու երկինքը նույնքան մոտ կլինի,
որքան դին սառած
ու մեխակները սև ժապավենից կախ:
Երեկ կրակում էին ամբողջ գիշեր,
ու վրիպում էին ամբողջ գիշեր,
ու փախչողը դու էիր…
Միակդ,
գեղեցիկդ,
սուզվիր ջրի մեջ,
ու թող մամուռը մարմնիդ ձևն ընդունի,
կանաչ, կանաչ լուսաբաց իմ
տրորված…
Առաջին կրակոցից մեռար,
երկրորդից ցավ չզգացիր,
երրորդը տեղ չհասած՝
սյուն ձևացար:
Մարմինս քարշ տվեցի օտար քաղաքներ,
ու քեզ այնտեղ ճանաչողները
երազանքի կոպեկներ փակցրին վրաս:
Լուսաբացը ցավոտ էր
օտար երկնքի տակ,
գետնատարած լուսաբացը:
Էլ մի ցնցիր սեղանը,
հանգիստ թող մարմինն իմ կանաչած
ու խաչակնքիր…
* * *
Ինչո՞ւ ինձ ստեղծեցիր այսքան համառորեն հիմար
ու Քեզ փնտրողների մեջ կույրերից կույրը դարձրիր:
Սևազգեստ կանանցից զգուշացիր,
նրանք Քեզ մի օր գերեզման կհասցնեն.
ագռավի կռռոցը խառնվում է ճերմակին,
ես էլի Քեզ մեջքով եմ կանգնած:
Հոտով ճանաչում եմ Քեզ
բոլոր հնարավոր կամուրջներից
նետվող-փրկվողների,
բոլոր կացնահարված ծառերից
կախվող-հառնողների մեջ,
ես Քեզ ճանաչում եմ
բոլոր հայելիների,
ջրափոսերի մեջ:
Ինչո՞ւ ինձ պատահած ձյուներն
այսքան ցեխոտ եղան,
իսկ զգեստս թարսի պես այսքան թափանցիկ,
և ձյան հետքերը՝ սև-սև, սև…
Իսկ մարմինս վառարան, փայտ եղավ
մրսած-սառածների համար:
Էլի Քեզ մեջքով եմ կանգնած.
բա որ շրջվեմ՝
հանկարծ Դու չլինես
կամ որ ավելի սարսափելի է՝
Դու լինես հանկարծ,
էլ ո՞ւմ պիտի սպասեմ:
Սևազգեստ կանանցից զգուշացիր
(թումբերից աչքով են անում մրջյունները՝
Քեզ մաս-մաս հավաքող)
ու սիրիր երամը ագռավների՝
համառորեն ձյան մեջ մխրճվող…
Մեջքով զգում, շոշափում եմ Քեզ
ու նետվում ներքև:
Ձյունը սևանում է ագռավների կռռռոցից…
* * *
Քեզ այսօր ոչ ոք չհիշեց.
դու էիր և հողը,
հողը՝ ծնկներիդ արանքում,
հողը՝ եղունգներիդ տակ,
գլխիդ մեջ հող,
աչքերիդ մեջ,
բերանումդ:
Կծու, թթվաշ, արցունքի պես խեղդող,
հողահամ,
հողագույն
հող:
Վերադառնալու ամենահեշտ ճանապարհը,
(արյուն չունես, հող ես, հող),
հողի պես կապույտ,
հողի պես թաց,
հողի պես դու:
Քեզ այսօր ոչ ոք չհիշեց
ու վաղը չհիշեց,
տուն վերադառնալիս չհիշեց (տուն),
մատը երկինքն տնկելիս
ու մեռավ կարոտից քո (մեռավ):
Հողի պես տուն,
հողի պես ճանապարհ,
հողի պես դու:
Ես սովորել եմ քեզ չհիլու ձևը.
դու և հողը,
դու և հողը
ամենուր…
* * *
-Մի եղիր այդքան բարի,-
հառաչեցին քարերը ու նետվեցին վրաս:
Առաջին քարը դու նետեցիր, հայր,
ու բռունցքով քո՝ երկրագնդի չափ,
չափեցիր ցավն իմ
ու մենությունն իմ
ու մենությունը գրկիս մանկիկի:
Քնիր, փոքրիկս,
անտառներում հեռու,
ու կգնանք մի օր
մեծ երախներով գազաններ չկան,
քնիր, փոքրիկս,
այն ճահիճները, որ տեղի կտան երկուսիս առաջ,
գրկիս պես տաք կլինեն
ու կժպտան թաց ոռնոցով իրենց:
Փոքրիկս,
տղամարդիկ հեռանում են սովորաբար,
տղամարդիկ քայլում են ջրերի վրայով՝
ավելի ու ավելի հեռանալով,
ավելի ու ավելի…
-Մի եղիր այդքան բարի,-
ծղրտացին քարերը ու նետվեցին վրաս,
ու դու քարի պես ծանր
կախվեցիր իմ մեջ:
Քնիր, փոքրիկս,
ու չհավատաս հանկարծ երազներիդ ,
թե մորդ տեսնես,
որ քայլում է ու
մխրճվում ավազի մեջ
ավելի ու ավելի…
Ներիր հեռացողներին, փոքրիկս,
հեռացողներին ներիր:
Կանայք սովորաբար
հեռանում են, փոքրիկս,
ու տղամարդիկ են հեռանում,
և մնում եք դուք ու քարերը
ու քար լռությունը ոչ ոք չի խախտում…
* * *
Ծառը համառորեն մխրճվեց նստարանի մեջ
ու հայտնվեց երկուսիս արանքում:
Հազար տարի է անցել,
բայց կեղևից էլի քո հոտն է գալիս,
որ ներծծված է կաշվեխառն ժանգահոտով:
Ստվերի պես անհաղորդ
սահեցի փողոցներով.
ծանոթները տեսան ու ամաչեցին մոտենալ,
մեքենաները տեսան ու
հարկ չհամարեցին վրայովս չանցնել:
Վախ, Կիկոս ջան, վախ:
Դու մեծացար մանկատներում,
հայրդ եղավ տաղանդավոր ու սիրված
(զարմանալի զուգադիպություն),
հայրդ եղավ սիրված ու վախկոտ,
վախկոտ ու հիմար,
ամեն Աստծո օր ինքն իրեն կրկնող:
Խելացի, խելացի, խելացի,
կրկնվող տղամարդ:
Կրկնվող առավոտներից ու գիշերներից
հոգնած կին,
արի մեր տուն:
Տաք թեյի շուրջ
մի քանի դար կլռենք,
ու ոչ ոքի մտքով չի էլ անցնի
մի կողմ գլորել քարը
ու մտնել ներս:
* * *
Գրել արևի մասին
ու պոետների,
որ ամեն օր մեռնում են իրենց մաշկի տակ,
գրել արևի մասին
ու մայրերի՝
հիվանդանոցի բոլոր դռները ջարդող,
կլորիկ փորով իրենց ստվերները գտնելու հույսով...
Գրել արևի մասին՝
պատի պես անհաղորդ, պատի պես բարձր, բարձր,
խառնելով բառերն իրար՝
սև հողը, կապույտ եղունգները,
դեղին ծաղիկները՝ սև հողի վրա թափված,
ու գրել արևի մասին:
Դժվար է քայլել փողոցներով
և սողալը է՛լ ավելի է դժվար,
մարդիկ շատացել են,
մարդիկ, որ քո
կարիքը չունեն:
Գրել մատներդ ջերմացնող ծխախոտի մասին
ու նայել առաստաղից կախված գանգերի աչքերի մեջ,
փոքրիկ դագաղիկներին երազանքներիդ
ու անպայման, ենթագիտակցորեն
բացել թևերը հասակով մեկ փռվելուց առաջ
ու մեռնել սեփական խոնավությունից՝
գրելով արևի մասին:
