սիլվիա փլաթ / sylvia plath

Սիլվիա Պլատ, 1941թ.

ՑԱՅԳԵՐԳ

Սերը լարում էր քեզ հանց ոսկե
ժամացույց:
Մանկաբարձուհին շմփացրեց գարշապարիդ,
և  ճիչդ
դրաձավ տարերքի մասնիկ:

Խմբովին հրճվեցին քեզնով: Նոր
անդրի էիր:
Թանգարանի միջանցիկ քամու մեջ քո մերկությունը
ընդգծում էր մեր կարծրությունը: Շուրջդ
խմբվել էինք, ասես պատ:

Ես քեզ մայր եմ այնքան,
որքան ամպը, որի հետքը չքվում է
հայելու մեջ, որ քեզ արտացոլի:

Թտթեռնիկային շնչառությունդ
ողջ գիշեր առկայծում էր վարդերի
խորքում: Արթնացա:
Ականջներումս՝ շաչյունը հեռավոր ծովի:

Ճիչ, և ես ծանր, ինչպես կով, սահում
եմ անկողնուց,
վիկտորյան խայտաբղետ գիշերանոցս
հագիս:
Քո կատվային մաքուր բերանը բաց է:
Պատուհանի

Քառակուսին, սպիտակելով, կուլ է
տալիս աստղերը:
իսկ դու նորացնում ես մի բուռ
հնչյունները,
պարզ ձայնավորները պարում են
ասես օդապարիկ:

Սիլվիան իր որդու՝ Նիկոլաս Հյուզի հետ
Դևոն, դեկտեմբեր, 1962թ.

ՈՉԽԱՐՆԵՐԸ ՄԱՌԱԽՈՒՂՈՒՄ

Բլուրնեը նահանջում են սպիտակ

թաղանթում:

Աստղերն ու մարդիկ

էլ ինձ չեն սիրում:

Գնացքի հետևից՝ արտաշնչման

փափուկ շերտ,

օ՜, հրապուրող

ժանգագույն ձի

Սմբակներ, հեծկլտացող զանգուլակներ...

Ողջ առավոտ՝

մռայլվող լույս:

Մնաց միայն մի ծաղիկ,

ոսկորներիս մեջ՝ անշարժություն,

հեռավոր դաշտերը 

փափկացնում են հոգիս:

Նրանք կարող են

թողնել ինձ երկինք՝

դեպի մութ ջրեր, որտեղ ոչ հայրեր 

կան և ոչ էլ աստղեր:

ԼՐԱԲԵՐՆԵՐ

Խխունջի աշխարհը ափսեո՛ւմ.

օտար աշխարհ է՝ հրաժարվիր:

Քացախը փակ շշո՛ւմ.

մերժիր, անիրական է:

Ոսկե մատանին արևի ցոլքո՛ւմ.

սուտ է, խաբկանք և վիշտ:

Սառնամանիքը՝ տերևի վրա,

ճերմակասիրտ

ձուլարանը ճայթում է, ինքն իր հետ

շատախոսում ալպիական 

ամեն բարձրունքում:

Շփոթմունք հայելիներում,

ծովը փշրել է իր գորշ

հայելին՝

դա սերն է, սերը՝ տարվա

իմ եղանակը միակ:

ՀՈԿՏԵՄԲԵՐՅԱՆ ԿԱԿԱՉՆԵՐ

Արևոտ ամպերն անգամ անկարող են

իշխել անգամ այն շարջազգեստների վրա,

ոչ էլ այն կինը շատպ օգնության,

որի կարմիր սիրտը փթթում է

վերարկուի ներքո՝

նվեր, սիրո նվեր,

որի փույթը չունի

երկինքը

գունատ, և բոցավառ

շիկացնելով իրենց ածխածինը աչքերով,

նրանք խաղաղվում են գլխարկի ներքո:

Օ՜ Աստված իմ, ո՞վ եմ ես,

որ այս աշնանային բերանները պետք է բացահայտ ճչան

ցրտի անտառում, տերեփուկի

այգաբացներում:

երիտասարդ Սիլվիան իր տան բակում արևային լոգանք ընդունելիս
Էլմվուդ Ռոադ, Հունիս, 1946թ.

ԱՐԻԵԼ

Մթության մեջ՝ անդորր:

Հետո աննյութ կապույտը

հեղեղում է լեռնապարն ու հեռուն:

Աստված էգ առյուծ է,

որքան միասնական ենք աճում,

սռնի՝ ներբանների և ծնկի, կնճիռը

Ճաքում-անցնում է և քույրն է

պարանոցի թուխ կամարի,

որն անկարող եմ բռնել

Նեգրաչվի

հատապտուղները նետում են

իրենց խավար

կարթերը՝

Սև և քաղցր՝ բերնեբերան արյուն,

ստվերներ:

Ինչ-որ բան

Տանում է ինձ օդով՝

ազդր և մազեր.

փաթիլներ՝ ներբաններիս:

Սպիտակ

Գոդիվա, ես բացվում եմ՝

մեռյալ ձեռքեր, մեռած խստություններ:

Եվ հիմա

ես փրփուր եմ և ցորեն,

ծովերի ցոլանք:

Երեխայի ճիչը

Հալչում է պատի խորքում,

ես նետն եմ,

Ցողը, որ թռչում է

ինչպես ինքնասպան,

միասնական մղվում

դեպի կարմիր

Աչքը՝ կաթսան այգաբացի:

Սիլվան Թեդ Հյուզի տանը 1953թ. գարուն

ՀՈՒԼԻՍՅԱՆ ԿԱԿԱՉՆԵՐ

Պստիկ կակաչներ, դժոխքի կետկիված բոցեր,

չարիք չե՞ք բերում դու ձեզ հետ:

Բոցկլտում եք: Դիպչել՝ անհնար է:

Ձեռքս մտցնում եմ բոցի մեջ, ոչինչ չի այրվում:

Ձեր առկայծումով զմայլված՝ սպառվել եմ:

Կնճռապատ, սակայն կարմիր շրթի մաշկի պես՝

Մի բերանի համար, որն արյունահոսում է հենց հիմա:

Դուք՝ փոքրիկ քղանցքեր արյունաշաղախ:

Ծուխ, որին անհնար է հպվել:

Ո՞ւր են շլմորած պահերդ, սրտխառնոցի դեղահաբերդ:

Օ՜, թե արնահոսեի կամ գեթ մի վայրկան քնեի,

Բերանս կամուսնանար ցավի հետ.

Կամ էլ խմիչքդ թորեին այս ապակե պատիճիս մեջ՝

Թմբիր և անդորր բերելով ինձ,

Բայց գունատ է ամեն ինչ, դժգույն:

ԼՈՒՍԻՆԸ ԵՎ ԿԱՐՄՐԱԾԱՌԸ

Մեր մտքի լույսն է սա՝ պաղ, հանց մոլորակ,

Մտքի ծառերը սև են, լույսը՝ կապույտ:

Խոտը իր տիրությունը հեղում է ներբաններիս տակ,

ասես Աստված եմ ես,

կծում է ծունկս և մեղմ փսփսում:

Ծխակոլոր ու ոգեղեն մշուշը ճնշում է վայրը,

ուր իմ տարածքը միայն  տապանաքարով է նշված:

Հիմա չգիտեմ, թե ուր կարող եմ գնալ:

Լուսինը դարպաս չէ: Լուսինը իրական դեմք է:

Նման է սպիտակ բռունցքի՝ ճերմակ, սաստիկ վրդովված:

Իր հետևից տանում է ծովը ասես մութ ոճիր.

սակայն լուռ է՝

ինչպես օ տառը՝ բերանը բաց, ապշած, հուսաբեկ:

Ես բնակվում եմ այստեղ:

Ամեն կիրակի զանգերը երկու անգամ ցնցում,

ահագնացնում են երկինքը,

ուր հսկա լեզվակները հաստատում են Հարության խորհուրդը

և վերջին պահին ճչում իրենց անունը:

Կարմրածառը վեր է խոյանում:

Գոթական է կերպարը նրա:

Մեր հայացքը ակամա փնտրում է նրա սաղարթը

և լուսին գտնում խորքերում:

Լուսինն իմ մայրն է: Նա անուշիկ չէ Մայրամի նման:

Նրա կապույտ հագուստը փոքրիկ բվեր,

չղջիկներ է թռցնում երկինք:

Ձգտում եմ հավատալ՝ սրբապատկերը, մոմի լույսից վեհացած,

կթեքի երեսը, տխուր աչքերը կսևեռի միայն իմ վրա:

Ես վայր եմ ընկել այս խորքերը:

Ամպերը բողբոջում են կապտափայլ,

խորհրդավոր լուսատուների երեսին:

Սրբերը տաճարում լրիվ կապտագույն են,

նրանց նուրբ ոտքերը սահում են նստարանների վրա:

Բայց լուսինը՝ կույր, անտարբեր, ճաղատ է և անընտել.

Եվ կարմարծառը սևն է պատգամում, խավարն ու անդրրը չարագուշակ:

Սիլվիան իր ամուսնու՝ Թեդ Հյուզի և իր դստեր՝ Ֆրիդայի Հյուզի հետ

թարգմանությունը Արտեմ Հարությունյան